الله

اوستاد کریمی‌مراغه‌‌‌ای جنابلارینا تقدیم

‎ای کریمی‌شئعر دونیاسیندا سولطان سان هله
‎تانریدان تورک خالقینا قیمتلی احسان سان هله

‎اولماسین جانیندا آزار، چوخ عزیزسن بیزلره
‎حیف اولا تبریزده شاعیر ! خسته مهمان سان هله

‎اولکه مین چوخدور شرفلی،ائل سئوه ن شاعیرلری
‎آمما سن بو دفتره بیر شانلی عنوان سان هله

‎سن بؤیوک سن ایفتخارسان قدرینی خالقین بیلیر
‎تورک دیله بیر باغبانسان، روحینا جان سان هله

‎اوحدی ایله طوسی نین شهرینده چوخدور اولدوزوم
‎سن باریشماز یوردونا، ایستک‌لی جانان‌سان هله

‎هامی‌ایستیر تا کریمی‌شعرینی ازبرله سین
‎پادشاه جمله طنازان ایران سان هله

‎تا ائشیتدیم خسته سن جاندا قراریم قالمادی
‎تورکی شئعرین وادی سینده گوجلو خاقان سان هله

‎مین سلام اولسون اوره ک‌دن او مراغه شهرینه
‎حسنانین شعرینده بیل کیم گوجلو ساروان سان هله

حسنا شقاقی
۲۴ مهر ۹۹

اوستاد کریمی‌مراغه‌‌‌ای نین مریضخانادا یاتماغی اوچون

روزگار

فلکين غم و بلاسي مگر انتهاسي يوخدور؟

بير اوتانماز،عار بيلمز،نه دئييم حياسي يوخدور

بو سپهر دون و ناساز، ستمين ائديبدير آغاز

ائلمه ز حيا،اوتانماز،بيرينه وفاسي يوخدور

ائله ییب مني حواله گئنه محنت و ملاله

نه ائدیم؟بو هرزه بختين منه بير حماسي يوخدور

ستم و غمي توکنمز،اؤلورمده رحمه گلمز

بو زمانه نين منيم تک غمه مبتلاسي يوخدور

دوتوب اود گئنه آليشما،بئله چوخدا پيس دانيشما

بو سبب: سنينله آخر فلکين آراسي يوخدور

بو سؤزي دانيشماز عاقل، اولا گر بلايه قابل

سؤله‌هانسي شخص کامل الم و بلاسي يوخدور

مني ده بير اؤزگه ليلي ائله دي بو چؤلده رسوا

بو بلالي روزگارين من ايله وفاسي يوخدور

يوخ ائدن بيري نصيحت،ائله سين اونا مذمت

مگر اي منيم عزيزيم بو گونون صاباسي يوخدور؟

عجب آنلاماز ايميش سن،سبيلين آغاردي بيلمه ن

نه جهت بو شوخ و شنگين سنه اعتناسي يوخدور

بو ظريف و شوخ و شيدا،ائله دي خيال گويا

آتيليبدي باشدا بورکي اؤزونون لباسي يوخدور

دونو قالماييبدي بئلدن،شالي بئش قاريش غزيلدن

آياقيندا کفش صاغري الينين حناسي يوخدور

بونو بيل بو قدر پولسوز،پلو و پالاس و جولسوز

يئرين اولسا باغ جنت گئنه ده جلاسي يوخدور

بئليني کسيبدي قاتما،دور آياقه بوردا ياتما

ائله فيکر عؤمر کئچدي گيوون قفاسي يوخدور

ايشين اولدو ناله و آه،گذران دئييل بو بالله

داخي ايستمه بو عمري گئديب اول صفاسي يوخدور

ايشيميز عجب شولوغدور،بيري اهل درد يوخدور

بابا مدرسه گوروبسوز کي اونون خلاسي يوخدور؟

بو کدورت و ملاله آليب ايچ نئچه پياله

عبث عمري وئرمه باده،بو جهان بقاسي يوخدور

سؤله ساقيا او مهرو،سالا مجلسه هياهو

هاني مطرب غزل گو؟ نئيي نين صداسي يوخدور

تلف اولدو عمر هي هي،دور اولان اوشاقلارا دئي

هاني دنبک و دف و ني؟ نيه بس نواسي يوخدور؟

اولا گوش نه فلک کر،قالا مات چرخ چنبر

دئمه سين کسي "مغني" سسي نين غناسي يوخدور

هیدجی

معشوق

خلق ايچره وصل مجلسي نین گرچه آدي وار

اما فراق عالمي نين اؤزگه دادي وار

هر كيم اگر سؤال ائده بو سؤز فسانه دیر

وئررم جواب اگر سؤزومه اعتمادي وار

روز وصال ياردا وار بيم هجر ، ليك

چون صبحِ وصل، آيريليغين هکر نستي وار

چون هجره يار طالب اولور، وصله اهل عشق

واضحدي يار سئوديگي نين آيري دادي وار

هر كيمده عشق اولا ائده جك جيلوه حسن دوست

عشقين هميشه حوسنله بير اتّحادي وار

پيوسته بار غم چكرم چكمرم نفس

بير عمردیر بو كش مكشين امتدادي وار

من درد عشقي گيزلده بيلمم بو شهرده

سيلِ سرشك چشم تريم تك منادي وار

مندن اوزون دولاندیریر گر ايسته يم باخام

اؤز كؤلگه مين ده يوخسا من ايلن عنادي وار

مجنون كيمي گرك دوشه صحرايه رسمدیر

هر عاشقين كي دلبر ليلي نژادي وار

معشوقه جانین ايسته سه وئر، معتبردي چوخ

صراف نقد عشقي اله داد و ستادي وار

صراف

آه

حذر قيل آه اودوندان ، جورونو عشّاقه آز ائيله
خس و خاشاکي ياخما ، شعله سين دن احتراز ائيله
صنملر سجده سيدير بيزده طاعت ،تانري چون ، زاهيد
کيمي گؤرسن سن اؤز دينين ده تکليف نماز ائيله
حقيقت حرفيني يازماق ديلرسن لوح ذاتين ده ؟
خطين گلرخ لرين منظور توت ، مشق مجاز ائيله
صنم لر سنگ دل لردير، ائشيتمزلر سؤزو زاهيد
يئتر بيهوده من تک اونلارا عرض نياز ائيله
سنين نازين گؤرنده ، عقل قالماز حسبتاٌ للله
آمان وئر عاشق ديداره بير دم ترک ناز ائيله
يولوندا انتيظار مقدمين له خاک اولان چوخدور
خرام ائت بير قدم ، من خاکساري سرفراز ائيله
فضولي جانه تاپشيريدن خيالين ، ايندي رسواسن
سنه کيم دئرکي هر نامحرمه ، افشاي راز ائيله

فضولی

انسانلیق

انسانلار ایچینده انسان اول انسان

انسانلیق گلمه ییب وارا دؤلته

انسانلیق گلیبدیر ثروتدن قاباق

انسانلیق لایقدیر یاخشی حؤرمته

*

انسانلیق غرییه آغا گلمه ییب

بیزه گلیب. داشا داغا گلمه ییب

انسانلیق پیلووا یاغا گلمه ییب

ایپک پالتار جیسمی سالماز قئیمته

*

اکیلن آغاجدا میوه بار اولار

اکیلمز تیکاندا زهر مار اولار

چوخلو دامین اولسا چوخدا قار اولار

وار چوخ اولسا چوخدا سالار ذیللته

*

تکبّر ائله مه آرواد اوشاغا

تکبّ ر گتیره ر اوستن آشاغا

پئهئن دولدورارلار یئکه قالاغا

یئکه آد گتیرمز شآن و شهرته

ای«اصغر» کؤز قالار کول آراسیندا

آری شیره گزه ر گول آراسیندا

آلچاق دوت باشیوی ائل آراسیندا

حقّ اؤزی یئتیره ر سنی عزّته

اصغر اسدی

غلامعلي خان ساللانا- ساللانا حامامين پيل‌له‌‌لريندن يوخاري قالخدي. آزجا دوروخدي. نفسين تزه‌له‌دي و يئنه تكرار يولادوشدو.

آمما ايكي آدديم آتماميش ندنسه يئني دن دايانماق ايسته‌دي. بارماغين آلنينا قويدي، گيجگاه لارين اهمالجا سيخدي و قاش- قاباغين تؤكه‌ركن نئچه يول شيطاني لعن ائیله‌دي. دوز فيكر ائله‌ميشدي. يادينا گليردي كي غسل ائتمك ايسته‌ينده استبراءني اونوتموشدو. ايندي اؤزوكي پاك دئييل هئچ غسلي‌دا باطل‌دير. لاپ چتيني‌ده پالتارلاري‌نين مرداليقي و اونلاري كيرلن‌مه ميش دگيشمك ايدي.

بير نئچه آن شبهه لندي. «شايد سهو ائديرم…» دئيه ايسته‌دي اينانمايا. آمما يوخ، مطلق اينانمالي ايدي. ايسته‌دي قاييدا و بير داهادا حاماما گيره. آمما تنبل‌لندي و قاييتمادي. نييه كي هم اوتاندي و هم ده ناهار نامازين واختيندا قيلديغي ايچون ، آخشام نامازيناجان تجديد غسل ائتمگه وقت چوخ ايدي. بير داها دا شيطاني لعنت له‌دي. حامام بوخچاسيني قولتوغو آلتيندا يئر به يئر ائده‌ركن، عباسي‌نان اونون اوستونو اؤرتدي و يئنه ساللانا- ساللانا يولادوشدو.

گونش، حامامين سقفي‌نين شيشه‌لرين يامانجا قيزارتميشدي كي‌ غلامعلي خان خزنه ايچينده، بارماقلارين قولاغينا تيخيب قُربه‌تن‌ ‌الي‌الله غسل ائديردي. چاليشيردي اصل‌دن فرع دن هئچ بيرين اونوتماسين. بونا گؤره ايسه قولاقلاري‌نين دلمه- دئشيگيندن توتدو گؤبه‌يي ‌نين ايچينه‌جان باش چكدي. استبراء ائتدي. و سونرا نيت، داها سونرا دا باشلادي بيريول ساغ طرفين نيتي ايله، بير يول سول طرفين نيتي ايله… كي لعنت شيطانا …. بورنوندان قان آچيلدي.

ألين آتدي بورنونا، خزنه‌نين سويونو قاريشديردي و قانين رنگي ايتدي، و سونرا ترسه- تله‌سيگ خزنه دن چيخدي و بير گوشه‌ده حالدان گئتدي.

ائوي ياخين ايدي. اوغلونا خبر وئرديلر و اونو اؤز فيطه – قديفه سيله قورولاديلار. بورنونون قان آخماسيني بير تهر كسديلر و حامامدان چيخارتديلار.

گئجه‌دن ايكي ساعات كئچميشيدي كي حالا گلدي. قالخيب اوتوردو و آرواديندان احوالاتي سوروشدو. آمما او دينمه ميش اؤزي هر بير زادي خاطيرلادي. آروادين يوللادي تا حامام بوخچاسين حاضيرلاسين. و اؤزو تئز پالتار گئييب يولادوشدي.

شبهه‌سيز يول اوستونده كي حامام ايندي‌يه جان باغلاميشدي. باغلي‌دا اولماسايدي اونون اوزوندن بير داها دا گلمزدي‌كي اورايا گئتسين. بوگون يازيق حامامچي نين بساطيني بوسبوتون قانا چكميشدي. ناچار يولا دوشدو. ايكي- اوچ كوچه كئچه ركن قارانليق بيز بازارچادان باش چيخارتدي. بازارچادا يئرله‌شن حامامين دالانيندا، بير قوقو چيراغي پيل‌له‌لرين ديبيندن ايشلديردي و دام- دوواري اولدوغوندان داها كاس و توتقون گؤستريردي.

غلامعلي خان، حامامين ايندي‌يه جان باغلانماماسيندان سئوينه‌رك، پله‌لردن ائندي. حامامين لاپ آخيرا قالميش دللكي، بساطيني ييغيشديرماقدايدي. ياش فيطه‌لري بير- بيرينه دوگون ويريب قاپ باجادان آسيردي. ايشله‌نميش قديفه‌لري قاتلاييردي. ألده گئيي‌لن باشماقلاري كنارا دوزوب چراغ‌لاري بير- بير سؤندورروردي.

غلامعلي خان هله ايچري گيرمه ميش دي كي اونون سسين ائشيتدي:

– آغاجان حامام تعطيل اولوب!

– سلام عليكم … منيم بير او قدر ايشيم يوخدور. سويا باتيب چيخيرام.

– آغاجان! دئديم حامام تعطيل اولوب… آخي قوياجاقسيز بيز جماعتده بير راحت اولاق يايوخ؟! هرزادين بير واختي واردا، ييرمي دؤرد ساعات كي حامام اولماز.

– نييه حيرص‌له نيرسن داداش؟ سن بير چوبوق دمله‌يه نه من چيخميشام … دئيه پالتارلارين سويوندو. اؤزونه بير فيطه باغلاييب يوللاندي.

حامامين ايچي قارانليق ايدي. چراغ ايسته‌دي. دللك تنبل‌لندي و ياخينداكي قاپي‌نين يوخاري‌سيندان حامامين بير جه دانا پيه‌سوزونو يانديريب اوناوئردي.

غلامعلي‌خان، يويونان يئرين قاپي‌سي ني آچدي. بير بسم‌الله دئدي و ايچري گيردي. قورخا- قورخا گؤزلريني باشي‌نين زيرپي و تيتره‌ك كؤلگه‌سينه كي، سقفين اورتا گومبذلرينه جان بوي آتيب اوزانميش‌دي زيلله‌دي و فيكره جومدي. بيرداها يئنه اوجادان بسم‌الله دئدي و اؤزونو خزنه‌نين پيل‌له‌لرينه چاتديردي. پيه‌سوزي پله‌‌لرين اوستونه، دوز خزنه داشي نين اتگينه قويدي. بير اوووج سو مزمزه ائتدي و بير اوووج دا اوزونه ويردي. سونرا آياقلاريني يودو و خزنه‌يه باتدي. خزنه انگينه جان دولوايدي. سويودا يامان داغ ايدي. جانيني ماراقلاسورتوردي و دوغروردان كي كئف ائديردي. سو داشاركن خزنه‌نين داشين ايسلاديردي و پيه سوز اهمالجا تكان يئيردي. پيه سوزون آلاوي أييليب بوزولوردي و قره‌لتي لر، اوزانيب گوده‌ليرديلر. غلامعلي‌خان بونو بيليب آنلاياركن، ندنسه يئنه گمان ائديردي كي، جين‌لردير كي گليب كئچيرلر و‌هاواني ترپه ديب آلاوي بورجودورلار.

بونا گؤره‌ايسه آزجا دؤزدوي. جين‌لرين سس- صدا سيني ائشيدمه‌دن، اوجا بير بسم‌الله دئدي … و پيه سوزون ايشيقي سؤندي. فيكريني باشينا ييغدي و قورخونان قارانيلقي بير آن اولورسادا ياددان چيخارتدي. ايكي- اوچ يول دا أليني بدنينه سورتدو و باتدي سويون تركينه. آياقلاريني يئره قويوب بيرنئچه آن اؤزونو اهمالجا و يونگول سويون آلتيندا ساخلادي و سونورا باشي ني سودان چيخارتدي. هريان قارانليق‌ايدي. گؤزلرين اووكالادي. اهه! ندنسه هريان ياغلي‌ايدي. ديكسه‌ندي و قورخدي. و قورخولو بير قيشقيرتي‌نان نئچه يول دللكي سسله‌دي. دللك هؤله سك ايچري گيردي. هر ايكيسي دوزبير آندا تعجب له بير- بيرلريندن سوروشدولار: «پس چراغ نئج اولدي؟!» و هر ايكسي جوابدا سوسدولار. دللك گئتدي و باشقابير چراغ لاقايتيدي.

پيه‌سوز يوخ اولموشدي آمما خزنه‌نين سويو اوزه رينده، چراغ ياغي دالغالانيردي. غلامعلي خان دا باشدان آياغا، بولانميشدي ياغا. دللك آغزين آچميشدي يامان- يوغوزا كي غلامعلي‌خان اؤزونه آلمادان بير گؤز يومونجا» لاالاه‌ا‌لا‌الله دئييب ديشاري چيخدي. جانيندان، ياغلاري بير تهر سيلدي و پالتارلارين گئييب ميريلدايا- ميريلدايا گئتدي.

سحر چاغي اذان دان قاباق ايدي كي، غلامعلي خان بوخچاسين قولتوغونا ويريب عباسيني باشينا چكميشدي و كوچه‌نين كناري‌نان ساللانار- ساللانا حاماما گئديردي. اؤز- اؤزونه دانيشيردي و بللي ده دئييل‌دي كه نه دئيير. شيطاني لعن ائدير يا آللاهي مدح؟!

او هله‌ ائله‌يه بيلمه ميشدي بوينونداكي واجب غسلي، قربه‌تن‌ الي الله دئييب يئيرينه يئتيره.

حق یولوندا

ایستیرَم جاندان اورَکدن‌‌‌ای گؤزه ل اینسان سنی!

ای شرافت ساحه سین تسخیر ائده ن قافلان، سنی!

وصفه گلمه ز شوکتین یوکسه ک اراده ن وار سنین

قویما مغلوب ائیله سین نفس آدلانان شیطان سنی!

باغلی لیـقلار باتلاغینـــدا چک وجـــودون گوهــــرین

ائیله سین وارستــــه لیک اؤز کاخینا مهمان سنی!

حق یولوندا « اؤلدو واردیر،دؤندو یوخ » تفسیــری اوُل

ائتمه سین باطیل آتین چاپدیـــــرماغا عنوان سنی!

عؤمرونون طولون بوراخ، عرضین گئنیشله ندیــرگیلن

تن گئده ندیـــــر ، روح ائده ر دونیاده جاویدان سنی!

درسین آل آزاده لـــــردن ، « آز یـــاشا ، آزاد یـاشا ».

ائللرین بیلسینلــــر اینسان نـامینه ، شایـــان سنی!

باشدان آت جان قورخوسون ایمانیـــــله اوُل رهسپار

بوش ده یه رلر آلدادیب چاشدیرماسین یولدان سنی!

ائل سؤزوندن فایدالان شعرینده ، « صحّت » کیم دئییر:

«یاتما تولکی دالداسیندا،قوی یئسین اصلان سنی »!

علی صحّتی ( صحّت )

هله‌كي قالير!

دام اوچوبسا باشيما، غم يئمه، ديواركي قالير
هامي‌لار مندن اوزاق گزسه‌ده، دلداركي قالير
يوخدو پول، تاكي وئرم دلبريمين مهريه‌سين
قالماييب اؤز باشينا، بير دليلي واركي، قالير
سُنّتي قهوه‌خانا اوْلسادا كوردشت حامامي
تاريخه حؤرمت اوچون، اسكي تون- آنباركي قالير
«ارزه خاطر»- دئمه‌يين «هرزاديميز صادر اوْلوب»
اگنيميزده هله‌ليك، كؤهنه بو شالوار كي قالير
سرمايا صاحبي، هم مغزي اوْلانلار قاچيري
قوْي گئده پول‌دا، بئيين‌لرده، قارين‌لار كي قالير
يوْخسولوق چون قاپي‌ميزدان كسيب ائل- طايفا آياق
قاپي‌ني دؤيمه‌يه هردن، بو طلبكاركي قالير
شوكولات وارد اوْلور، بوغدايا قالمير، پولوموز؟
نااميد اوْلما، چورك ياپماغا چؤوداركي قالير
قوْرخما بانك‌لار دوْلا، يئر قالمييا هئچ پول‌لارينا
دوْلدوروبسا پولون هر اؤلكه‌ني، بولغار كي قالير
نگران اوْلما بيزيم‌ده پولوموز يوْخدور اگر
ائوده‌كي اسكي جئجيم، كوچه‌ده سمسار‌كي قالير
برق تئز- تئز كسيلير ياي گونو، بوزسوز قاليريق
داغ باشيندا هله اوْ قيشدا ياغان قار كي قالير
اينجارين يوْخدو، سسين‌ده باتيب، «آرش»! بيليرم
گئنه حق سؤيله‌مه‌يه ال‌ده‌كي خودكار كي قالير

رحمتلیک: اوستاد حمید آرش آزاد

وصالین قدری

فراقی چکمه ین عاشیق، وصالین قدرینی بیلمز

جمیله اولمایان واصیل، جمالین قدرینی بیلمز

شب اسراده قوسینین ایکی نصف ائیله دی آیی

بو معجزدن اولان غافیل، هلالین قدرینی بیلمز

دوداغین سلسبیلیندن خبردار اولمایان جانسیز

اونون ماهییتی اود دور، زلالین قدرینی بیلمز

مدور نقطه‌ی خالون، ببک دن عینینه قوندی

ببک سیز قالسین اول گوزکی بو خالین قدرینی بیلمز

نهالون اعتدالیندان، اوتانار سدره و طوبی

بو قدی بنزه دن سروه، نهالین قدرینی بیلمز

سنی سندن دیلر کونلوم، نه دونیانین زر وگنجین

کی اول مالی سئون جانسیز، بو مالین قدرینی بیلمز

اوزوندور پرده آللاهین یمینی، کعبه سی، بیتی

یمینی بیلممیش هر کیم شمالین قدرینی بیلمز

گونش ماه تمامیندن زواله اوغراشور هر گون

نه دن شول آفتابی بی زوالین قدرینی بیلمز

لب لعلون وصالیندان جدا اولماق منه دوشمز

بو ذوقی بیلمه ین صوفی، بو حالین قدرینی بیلمز

"نسیمی" صوفی دگیشمز غموندن گئیدیگی شالی

کی اول صوفی صفاسیزدور بو شالین قدرینی بیلمز

نسیمی